Τρίτη 28 Ιουλίου 2015

Ουρικό Οξύ - Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται

Κάνοντας μία απλή εξέταση αίματος μπορούμε εύκολα να μετρήσουμε τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα. Είναι κάτι το οποίο ο γιατρός γράφει σαν εξέταση σε μικρούς και μεγάλους ιδιαίτερα σήμερα με την κάθε άλλο παρά υγιεινή διατροφή που κάνει ο πληθυσμός αλλά και την έλλειψη σωματικής άσκησης.
Υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να δημιουργηθούν στο αίμα όταν είτε:
  • Το σώμα μας παράγει υπερβολική ποσότητα αυτού (λόγω διάσπασης κάποιων ουσιών των πουρινών)
  • Τα νεφρά μας δεν καταφέρνουν για κάποιο λόγο να αποβάλλουν το ουρικό οξύ αυτό αρκετά γρήγορα.
Το ουρικό οξύ παράγεται λοιπόν μετά από διάσπαση των πουρινών, οι οποίες βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα.
Οι πουρίνες είναι μόρια τα οποία είναι συστατικά των πρωτεϊνών και του γενετικού μας υλικού DNA και RNA αλλά και του ενεργειακού μορίου όλων των κυττάρων ATP.
Το ουρικό οξύ αφού παραχθεί μέσω του αίματος μεταφέρεται στα νεφρά όπου το περισσότερο αποβάλλεται κατά την ούρηση.

Το πρώτο πράμα που πρέπει κάποιος να φοβηθεί αν δει πολύ ουρικό είναι ότι μπορεί να τον χτυπήσει η λεγόμενη ουρική αρθρίτιδα ή κοινώς ποδάγρα, η οποία ονομάζεται έτσι λόγω του ότι μπορεί να εμφανιστεί στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού.
Το ουρικό οξύ μπορεί και εναποτίθεται στις αρθρώσεις και τους τένοντες και μπορεί να προκαλέσει πολύ πόνο ανά περιόδους σε περίπτωση οξείας φλεγμονώδους αρθρίτιδας.
Ουσιαστίκα αυτό οφείλεται στο ότι το υπερβολικό ουρικό οξύ θα σχηματίσει πιθανώς (να σημειωθεί το ότι ίσως δε το κάνει και ποτέ) κρυστάλλους όξινου ουρικού μονονάτριου οι οποίοι είναι αυτοί που μαζεύονται στις αρθρώσεις.

Κάποιος με σχετικά υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να αναπτύξει πέτρες στα νεφρά ή ακόμα και νεφρική ανεπάρκεια σε κάποια στιγμή της ζωής του. Επίσης φαίνεται ότι το ουρικό οξύ σχετίζεται με την εμφάνιση υψηλής πίεσης, καρδιακών και παθήσεων νεφρών αν και δεν είναι τόσο ξεκάθαρο το ότι υπάρχει μία απευθείας σχέση αιτίου-αποτελέσματος ή απλά αν το ουρικό οξύ είναι ένα πρώιμο σημάδι ότι κάτι δε πάει καλά.
Να σημειωθεί ότι οι άντρες έχουν γενικά μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τις γυναίκες.

Και ποια είναι τα "φυσιολογικά" όρια τιμών που πρέπει να έχουμε; 
Από 3,5 - 7,2 mg/dl όπως αναφέρεται στις εξετάσεις μας (μπορεί να υπάρχουν αποκλίσεις ανά χώρα).
Οι λόγοι όμως που μπορεί κάποιος να ανεβάσει επίπεδα ουρικού οξέος δεν είναι μόνο διατροφικοί.

Μπορεί να οφείλονται και στα εξής:
  • Γεννετική προδιάθεση
  • Διουρητικά φάρμακα
  • Υπερβολική λήψη αλκοόλ 
Με τη μέτρια κατανάλωση κρασιού στο 1 ποτηράκι ημερησίως να μην επηρεάζει τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα και τη μπύρα να είναι το ποτό που όταν καταναλώνεται χωρίς μέτρο να προκαλεί μεγαλύτερη αύξηση από ένα πιο hardcore σε αλκοόλ ποτό.
Το πολύ αλκοόλ μπορεί να μειώσει την ικανότητα των νεφρών να αποβάλλει τις υπερβολικές πουρίνες ακόμα και κατά 50% ! Επίσης η μπύρα φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο λόγω του ότι περιέχει και πολλές σχετικά πουρίνες. Άντρες με αυξημένο ουρικό οξύ που καταναλώνανε 2 μπύρες ημερησίως είχαν 200% περισσότερες πιθανότητες, από αυτούς που δε πίνανε, να αναπτύξουν ουρική αρθρίτιδα.
  • Υποθυρεοειδισμός
  • Φάρμακα ανοσοκατασταλτικά
  • Νιασίνη ή βιταμίνη Β3
  • Παχυσαρκία
  • Ψωρίαση
  • Αδυναμία των νεφρών να φιλτράρουν καλά τα απόβλητα του οργανισμού
  • Σύνδρομο αυτόματης λύσης νεοπλάσματος (Tumor lysis syndrome)
Πολύ γρήγορη απελευθέρωση κυττάρων στο αίμα εξαιτείας κάποιων καρκίνων ή χημειοθεραπεία.


Παρόλα αυτά που είπαμε παραπάνω μην βιάζεστε να μπείτε στο συμπέρασμα ότι η διάσπαση των πουρινών σε ουρικό οξύ είναι κάτι το κακό. 
Το ουρικό οξύ δρα σαν αντιοξειδωτικό το οποίο βοηθά στην πρόληψη βλαβών στα αιμοφόρα αγγεία κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει μία κάποια συνεχή ροή ουρικού οξέος από τα αγγεία μας.

Η μέση καθημερινή διατροφή ενός Αμερικάνου περιέχει περίπου 600-1000 mg πουρινών ανά ημέρα.
Σε περίπτωση κάποιου ο οποίος έχει πρόβλημα ουρικής αρθρίτιδας δε πρέπει να ξεπερνάει τα 100-150 mg πουρινών τη μέρα.

Εδώ είναι ένας ωραίος πίνακας τροφίμων και της περιεκτικότητάς τους σε πουρίνες.
http://www.acumedico.com/purine.htm

Πως μπορούμε λοιπόν να μειώσουμε το ουρικό μας οξύ όταν αυτό ανεβαίνει;

Υιοθετώντας κάποιες αλλαγές στη διατροφή μας και με τη γυμναστική φυσικά!
Η γυμναστική κάνει το σώμα μας να χρησιμοποιεί το ουρικό οξύ μέχρις ενός σημείου μαζί με τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λίπη που καταναλώνουμε.

Σε περίπτωση που κάποιος έχει ουρική αρθρίτιδα τώρα, πρέπει να προσέξει να ασκείται αλλά σε ήρεμο βαθμό και να προτιμά το κολύμπι, τη γιόγκα, το ται τσι, πιλάτες ή την αεροβική που δεν είναι πολύ έντονη ώστε να μην καταπονούνται οι αρθρώσεις του.
Η γυμναστική με βάρη επιτρέπεται αλλά όχι σε έντονο βαθμό και εννοείται φυσικά πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση επίθεσης ποδάγρας.
Γυμναστείτε για τουλάχιστον 30 λεπτά τη μέρα 5 φορές την εβδομάδα και θα δείτε τα οφέλη σύντομα.

Επίσης ένα απο τα βασικότερα που πρέπει να κάνουμε όσοι υποφέρουμε από υψηλό ουρικό οξύ είναι το να πίνουμε ακόμα και μέχρι 3-3,5 λίτρα νερό ώστε να βοηθήσουμε να νεφρά μας να το αποβάλλουν.

Ας περάσουμε τώρα στο θέμα της διατροφής: 
Φαίνεται ότι σε περίπτωση υψηλού ουρικού οξέος, οι πουρίνες που βρίσκονται στα φυτικά προϊόντα δεν επηρεάζουν το ίδιο τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας όσο οι πουρίνες των ζωικών τροφίμων. Τα πρώτα φαίνεται να μην επηρεάζουν τόσο τον κίνδυνο.
Επίσης φαίνεται ότι και στα ζωικά προϊόντα οι πουρίνες των κρεατικών επιδρούν επίσης διαφορετικά από αυτές των ψαρικών οι οποίες παρεπιπτόντως όλες όντως αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα τα οποία περιέχουν και αυτά κάποιες φορές πουρίνες επιτρέπονται στους ασθενείς με υψηλό ουρικό, αφού φαίνεται να μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο.
Τα παραπάνω είναι πολύ σημαντικά γιατί βλέπουμε ότι δεν είναι τόσο σημαντικό να μειώσουμε τις πουρίνες ορισμένων τροφίμων αλλά καλύτερα να μειώσουμε την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων με υψηλές ή μέτριες περιεκτικότητες πουρινών.

Οι παρακάτω είναι τροφές που πρέπει να αποφεύγονται αφού περιέχουν άνω των 1000 mg πουρινών ανά 100 g τροφίμου. Να μην καταναλώνονται καθόλου από ασθενείς με υψηλό κίνδυνο!

  • Κιμάς
  • Αντζούγιες
  • Όργανα διαφόρων κρεάτων (μυαλό, νεφρά, σικώτι, καρδιά, κλπ)
  • Κυνήγι (φασιανός, ελάφι...)
  • Ζωμοί (κυρίως κρεατικών)
  • Σαρδέλες
  • Τρόφιμα με εκχύλισμα μαγιάς 
  • Σκουμπρί
  • Μύδια
  • Ρέγκες
  • Αυγοτάραχο, χαβιάρι, καβούρια.
  • Μπύρα και υπερβολική λήψη αλκοόλ
Τα παρακάτω τρόφιμα περιέχουν από 5-100 mg πουρινών ανά 100 g και συστείνεται η κατανάλωσή τους με μέτρο:

  • Σπαράγγια
  • Βοδινό και μοσχαράκι
  • Κοτόπουλο και κοτόσουπα
  • Αστακός
  • Όσπρια όπως φακές, αρακάς, φασόλια, σόγια, κλπ
  • Μανιτάρια
  • Χοιρινό
  • Νιφάδες βρώμης
  • Bacon
  • Τόνος
  • Γαλοπούλα
  • Οστρακόδερμα
  • Κουνέλι
  • Στρείδια
  • Κουνουπίδι
  • Πάπια, χήνα
  • Ζαμπόν
  • Αρνάκι, κατσικάκι
  • Πέστροφα, λουτιάνος, ιππόγλωσσος(trout, snapper, halibut fish)
  • Πέρκα
  • Σπανάκι
Παρατηρούμε ότι όλα αυτά τα φαγητά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες είναι και αυτά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Κυρίως τα ζωικά προϊόντα. 
Καταναλώνοντας μεγάλη ποσότητα πρωτεϊνών, επιβαρύνουμε περισσότερο τα νεφρά μας τα οποία έχουν ανάγκη από 7-8 φορές περισσότερο νερό για να φιλτράρουν τα απόβλητα των πρωτεϊνών (ουρία, αμμωνία, κλπ).
Για κάποιον ο οποίος έχει πρόβλημα με το ουρικό ή υποφέρει από αρθρίτιδα θα του πρότεινα να μην καταναλώνει περισσότερο από το 10% των συνολικών θερμιδών του σε πρωτεΐνες και σίγουρα ένα 70-80% σε υδατάνθρακες.
Όσον αφορά τα φυτικά τρόφιμα με μέτρια και πάνω περιεκτικότητα σε πουρίνες δεν υπάρχει κανένας λόγος να τα αποφεύγουμε παρά μόνο να τα καταναλώνουμε με μέτρο και σε μικρές σχετικά ποσότητες.
Όχι περισσότερο από την παλάμη του χεριού μας.
Ας πούμε και για τα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες τώρα:

  • Φυστίκια, φουντούκια, αμύγδαλα καθώς και τα βούτυρά τους
  • Γάλα, γιαούρτι, τυρί και παγωτό (δεδομένου ότι είναι φτιαγμένο με γάλα)
  • Ψωμί από σιτάρι ολικής και λευκό
  • Ζάχαρη, μέλι, ζελέ, μαρμελάδα
  • Ζυμαρικά
  • Πατάτες
  • Ρύζι
  • Μπανάνες, μήλα, ανανάς, φράουλες, σταφύλια, κολοκύθα 
  • Μαρούλι, λάχανο
  • Καφές και τσάι
  • Σοκολάτα
  • Αυγά
  • Όχι πράσινα λαχανικά
Το κιτρικό οξύ καθώς και τα τρόφιμα που το περιέχουν όπως τα λεμόνια, τα limes, τα πορτοκάλια και τα υπόλοιπα εσπεριδοειδή φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο να εμφανιστούν πέτρες στα νεφρά εξαιτείας της υπερβολικής ποσότητας ουρικού οξέος στο αίμα.
Θα τελειώσω αυτό το άρθρο θέτοντας κάποιες διατροφικές συμβουλές για εκείνους που θέλουν να βοηθήσουν την κατάστασή τους πριν είναι αργά:
  • Καταναλώστε τροφές πλούσιες σε ίνες
Φαίνεται ότι αυτές μπορούν να προσροφήσουν μέρος του ουρικού οξέος από το αίμα και έτσι να το κάνουν να αποβληθεί ευκολότερα μέσω των νεφρών. Παρόλα αυτά να ξέρετε ότι το πίτουρο και συνεπώς τα δημητριακά ολικής άλεσης πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο αφού περιέχουν μέτρια ποσότητα πουρινών.
  • Καταναλώστε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης και βούτυρο γάλακτος αντί μαργαρίνες και σπορέλαια.
Τα σπορέλαια μπορεί να καταστραφούν εύκολα με το τηγάνισμα και να μειωθεί η περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη Ε και δεν έχουν τα ίδια οφέλη με τα παραπάνω. Η Βιταμίνη Ε φαίνεται να είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση του ουρικού οξέος.
  • Καταναλώστε επαρκή φρούτα και λαχανικά ώστε να έχετε την απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης C που χρειάζεστε, κάτι που μπορεί μέσα σε ένα δύο μήνες να σας βοηθήσει να μειώσετε την ποσότητα ουρικού οξέος στο αίμα.
  • Αποφύγεται να τρώτε από το φούρνο τυροπιτοειδή και γλυκά που είναι πλούσια σε τρανς και κορεσμένα λιπαρά.
  • Προσπαθείστε να καταναλώνεται τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά (πιπεριές, ντομάτες, βατόμουρα, φράουλες, μπρόκολο, σταφύλια και κάθε είδους φρούτων λαχανικών).
Τα κεράσια φαίνεται να βοηθούν ιδιαιτέρως ακόμα και στη μείωση του ουρικού οξέος.
  • Καταναλώστε ξύδι από μήλα ή σταφύλια
2 κουταλιές της σούπας 2-3 φορές τη μέρα αρκούν σε σαλάτες και φαγητά.
  • Μεγάλη προσοχή στα επεξεργασμένα τρόφιμα και ιδιαίτερα σε αυτά που περιέχουν σιρόπι γλυκόζης και high-fructose corn syrup.
Προσοχή η υπερβολική κατανάλωση φρουκτόζης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αυτό περιοριστείτε σε 3-4 κανονικές μερίδες φρούτων ημερησίως και ποτέ σε υπερβολές.
  • Χάστε σταδιακά βάρος και όλα θα πάνε καλά. Η απότομη μείωση μπορεί να αυξήσει κατά πολύ το ουρικό οξύ. 








http://www.livestrong.com/article/559127-weight-training-uric-acid/

Hyon K. Choi, Simin Liu and Gary Curhan. Intake of purine-rich foods, protein, and dairy products and relationship to serum levels of uric acid: The Third National Health and Nutrition Examination Survey. Arthritis & Rheumatism. Volume 52, Issue 1, pages 283–289, January 2005

Yanyan Zhu, Bhavik J. Pandya and Hyon K. Choi. Prevalence of gout and hyperuricemia in the US general population: The National Health and Nutrition Examination Survey 2007–2008. Arthritis & Rheumatism. Volume 63, Issue 10, pages 3136–3141, October 2011

Choi HK, Curhan G. Beer, liquor, and wine consumption and serum uric acid level: the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Arthritis Rheum. 2004 Dec 15;51(6):1023-9.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου